Integracja Sensoryczna A Zmysł Smaku – Propozycje Zabaw
Jedzenie to nie tylko obowiązek, bez którego nie można normalnie funkcjonować, ale także część stylu życia.
Dzięki zmysłowi smaku możemy poznawać rozmaite potrawy i kultury z całego świata. Możemy też wybierać swoje ulubione smaki i określać, które dania smakują nam bardziej a które mniej. Zmysł smaku pozwala także rozpocząć własną przygodę z gotowaniem a w pracy kucharza, pomocnika kuchennego czy krytyka kulinarnego dobrze rozwinięty smak jest wręcz niezbędny. Czasem jednak zmysł ten nie funkcjonuje właściwie, jest to problem dostrzegalny szczególnie u dzieci. Z czym mogą być związane tego typu zaburzenia?
Integracja Sensoryczna – Co To Jest
Integracja sensoryczna pozwala naszemu mózgowi uporządkować wszystkie wrażenia i zewnętrzne bodźce odbierane za pomocą zmysłów. Każdy z nas potrafi wymienić zmysły funkcjonujące w ciele człowieka: wzrok, słuch, smak, węch oraz dotyk. Do zmysłów należy zaliczyć również zmysł równowagi, za który odpowiada układ przedsionkowo-proprioceptywny. Dzięki procesom integracji sensorycznej (SI) organizm może odpowiednio zareagować w odpowiedzi na dany bodziec. Nie zawsze jednak integracja sensoryczna przebiega w pełni prawidłowo, wówczas mówimy o jej zaburzeniach. Dotykają one coraz większej liczby dzieci, szczególnie tych, których poród przebiegał przez cesarskie cięcie lub które były wcześniakami. Zaburzenia integracji sensorycznej mogą objawiać się nadwrażliwością lub podwrażliwością danych zmysłów, problemami z koordynacją ruchową, niewielką aktywnością fizyczną (lub przeciwnie – nadpobudliwością), trudnościami w nauce a także niską samooceną.
Zaburzenia Integracji Sensorycznej I Problemy Z Jedzeniem
Zaburzenia integracji sensorycznej bardzo często obejmują również zmysł smaku. Zdarza się, że dzieci z tymi zaburzeniami są bardzo wybredne, preferują jedzenie jedynie określonych pokarmów (o określonej konsystencji, na przykład posiłki podawane w formie musu lub papki albo tylko płynne potrawy). Jadłospis takich dzieci może być bardzo ubogi, wręcz monotonny a próby wprowadzenia nowych pokarmów czy nowych smaków mogą kończyć się płaczem, zdenerwowaniem, wymiotami lub wręcz agresywnym zachowaniem dziecka. Wraz z zaburzeniami SI w sferze smaku może występować również wybiórczość pokarmowa.
Nadwrażliwość I Podwrażliwość Zmysłu Smaku
W przypadku zaburzeń integracji sensorycznej w sferze zmysłu smaku możemy mówić zarówno o nadwrażliwości jak i podwrażliwości (niedowrażliwości). Nadwrażliwość objawia się przede wszystkim wybiórczością pokarmową (dziecko je tylko wybrane potrawy, ma bardzo monotonny jadłospis, na wszelkie „nowości” i nowe potrawy reaguje płaczem, zniechęceniem czy wręcz agresywnym zachowaniem), dławieniem się podczas jedzenia lub wymiotowaniem (nawet w trakcie jedzenia lub bezpośrednio po nim), ogólną niechęcią do jedzenia i niezadowoleniem podczas posiłków. Małe dzieci, u których występuje nadwrażliwość, podczas karmienia mogą mieć zwiotczałe usta.
W przypadku podwrażliwości dziecko lubi lizać, gryźć bądź wkładać do buzi ręce, palce i różne, często niejadalne, przedmioty. U dzieci z niedowrażliwością często występuje także czynność obgryzania paznokci.
Do innych objawów mogących występować w przypadku zaburzeń SI w sferze smaku należą: ssanie języka albo częste przygryzanie warg i policzków.Dzieciom z nadwrażliwością należy przede wszystkim ograniczyć ilość oraz rodzaj podawanego jedzenia (kolejne potrawy i smaki wprowadzamy stopniowo). Potrawy powinny być niezbyt ciepłe i przyprawione tak, aby dominował smak, który wprowadzamy. Z czasem możemy podawać dziecku nowe smaki i potrawy o urozmaiconej strukturze. Smaki wprowadzamy w kolejności od słonego i słodkiego przez kwaśny aż do gorzkiego. Możemy je wprowadzać w formie dobrze przyswajalnej dla dziecka, na przykład jako napój. Dobrym pomysłem jest picie przez rurkę napojów o różnych smakach, podanych także w formie musu, budyniu lub kisielu. U dzieci z nadwrażliwością często występuje również tak zwana nadwrażliwość oralna – dlatego można poprosić dziecko o wykonywanie prostych ćwiczeń takich jak dmuchanie mydlanych baniek, gwizdanie, ssanie kostki lodu czy suszonych owoców, podstawowe ćwiczenia oddechowe.Gdy mamy pod opieką dziecko z podwrażliwością, musimy zwrócić szczególną uwagę na usunięcie z otoczenia dziecka niejadalnych i niebezpiecznych przedmiotów, substancji chemicznych, leków ponieważ dziecko może je chętnie wkładać do buzi a nawet połknąć czy zjeść. U dzieci podwrażliwych na języku często zalegają złogi, które powinno się regularnie usuwać przy użyciu szpatułki lub szczoteczki. Dziecku z podwrażliwością warto podawać przez określony czas tylko jeden smak (zawsze w kolejności: gorzki, kwaśny, słony, słodki), podawać pokarmy o zmiennych temperaturach (do ciepłego posiłku coś chłodnego, na przykład kostkę lodu) albo twarde produkty, które dziecko może chrupać (pokrojone kawałki twardych warzyw, owoców, suchej bułki). Dzieciom podwrażliwym można podawać na przemian różne smaki tak, aby umiały rozpoznawać każdy z nich. Dzieci takie lubią również posiłki o zróżnicowanej formie, strukturze, twardości, w których jednak dominuje jeden smak. Nowe smaki możemy dziecku podawać także w formie płynnej.
Stymulacja Smaku – Ćwiczenia I Zabawy
Stymulację zmysłu smaku oraz przyzwyczajanie dziecka do nowych smaków możemy wykonywać poprzez rozmaite zabawy. Jedną z takich zabaw jest położenie przed dzieckiem różnych warzyw, owoców i produktów oraz proszenie dziecka o wskazywanie jedzenia o konkretnych smakach, dopasowywanie smaków do konkretnych potraw. Możemy także urządzić zabawę w degustację różnych smaków, potraw czy przypraw i poprosić dziecko o nazywanie ich. Dobrze sprawdzą się tutaj produkty takie jak majonez, ketchup, musztarda, dżemy o różnych smakach, miód, ser, czekolada, cukier czy sól. Dziecko może również próbować niewielkie kawałki owoców i warzyw oraz próbować wskazać ich całe porcje. Świetnym pomysłem jest picie soków o różnych smakach a także zabawa w skojarzenia i opisywanie smaków poszczególnych produktów.